استخر کشاورزی چیست؟

استخر کشاورزی یا استخر ذخیره آب، یک حوضچه بزرگ ساخته شده روی زمین است که برای جمع آوری و ذخیره آب باران، سیلاب یا حقابه چاه و قنات استفاده می‌شود. این آب ذخیره شده در فصول کم بارش و خشکسالی برای مصارف کشاورزی، دامداری و حتی مصارف خانگی به کار می‌رود.

مزایای استفاده از استخر کشاورزی:

کاهش هدر رفتن آب: با ذخیره آب باران و سیلاب، می‌توان از هدر رفتن این منابع ارزشمند جلوگیری کرد و از آنها در مواقع کمبود آب استفاده نمود.

افزایش راندمان آبیاری: با استفاده از سیستم‌های نوین آبیاری تحت فشار، می‌توان از آب ذخیره شده در استخر کشاورزی به طور کارآمدتر و با هدر رفتن کمتر استفاده کرد.

کاهش وابستگی به منابع آب زیرزمینی: استفاده از استخرهای کشاورزی می‌تواند به کاهش وابستگی به منابع آب زیرزمینی که در حال حاضر با خطر افت روبرو هستند، کمک کند.

تأمین آب مورد نیاز در مواقع خشکسالی: در مواقع خشکسالی، استخرهای کشاورزی می‌توانند منبع ذخیره آب قابل اعتمادی برای مصارف کشاورزی و آشامیدنی باشند.

انواع استخرهای کشاورزی:

استخرهای کشاورزی بر اساس نوع مصالح مورد استفاده در ساخت آنها به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند:

استخرهای خاکی: این نوع استخرها از خاک به عنوان مصالح اصلی ساخت استفاده می‌کنند. خاک به عنوان مهاربند اجزای استخر و نیز به عنوان محفظه‌ای برای ذخیره آب عمل می‌کند.

استخرهای بتنی: این نوع استخرها از بتن آرمه ساخته می‌شوند و از استحکام و دوام بالایی برخوردارند.

استخرهای ژئوممبران: این نوع استخرها از ورق‌های ژئوممبران که از جنس پلی اتیلن یا مواد مشابه هستند، ساخته می‌شوند. ژئوممبران از نفوذ آب به خاک جلوگیری می‌کند و به حفظ کیفیت آب ذخیره شده کمک می‌کند.

انتخاب نوع استخر کشاورزی:

انتخاب نوع استخر کشاورزی به عوامل مختلفی از جمله نوع خاک، میزان بارندگی، حجم آب مورد نیاز، بودجه و … بستگی دارد.

مراحل ساخت استخر کشاورزی:

انتخاب محل مناسب: محل احداث استخر باید با توجه به عواملی مانند توپوگرافی زمین، نوع خاک، زهکشی و دسترسی به آب انتخاب شود.

تهیه نقشه و طرح: قبل از شروع عملیات ساخت، باید نقشه و طرح دقیق استخر توسط مهندسین و متخصصین مربوطه تهیه شود.

عملیات خاکبرداری: پس از تهیه نقشه، عملیات خاکبرداری و گودبرداری محل احداث استخر انجام می‌شود.

ایزولاسیون: برای جلوگیری از نفوذ آب به خاک، باید از مصالح مناسب مانند ژئوممبران برای ایزولاسیون استخر استفاده شود.

لوله کشی و تجهیزات: لوله کشی و تجهیزات لازم برای ورودی و خروجی آب، سیستم‌های تصفیه و … باید نصب و راه اندازی شود.

نکات مهم در ساخت و نگهداری استخر کشاورزی:

استفاده از مصالح با کیفیت: برای ساخت استخر کشاورزی باید از مصالح با کیفیت و بادوام استفاده شود تا استخر در برابر عوامل جوی و فشار آب مقاوم باشد.

ایزولاسیون مناسب: ایزولاسیون صحیح استخر برای جلوگیری از نفوذ آب به خاک و هدر رفتن آب ذخیره شده ضروری است.

نگهداری و نظافت: برای حفظ کیفیت آب و افزایش طول عمر استخر، باید به طور منظم نظافت و نگهداری شود.

جمع بندی:

استخرهای کشاورزی ابزاری مفید و کارآمد برای مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی هستند. با استفاده از استخرهای کشاورزی می‌توان از هدر رفتن آب باران و سیلاب جلوگیری کرد، راندمان آبیاری را افزایش داد و از منابع آب زیرزمینی به طور پایدار استفاده نمود.